Tradycyjne uczenie się polega na gromadzeniu pojęć, faktów, wzorów, reguł, koncepcji itd. Uczeń zwykle jest bierny, siedzi spokojnie, słucha, robi notatki, a nauczyciel występuje w roli eksperta.
Wartościowe techniki efektywnego uczenia się zakładają, że uczniowi niezbędne jest doświadczenie. Dzięki metodom pracy opartym na doświadczeniu, uczeń:
- staje się niezależny od nauczyciela
- kształtuje własne umiejętności czterech etapów cyklu uczenia się (wg cyklu Davida Kolba: doświadczenie, refleksję, uogólnienie i wnioskowanie, eksperymentowanie)
- bierze odpowiedzialność za własne uczenie się
- rozumie własne potrzeby w zakresie uczenia się
- poznaje swój najlepszy styl uczenia się
- poznaje ograniczenia, które utrudniają uczenie się
- uczy się odnosić uczenie do siebie i własnych sytuacji
- buduje własny styl wsparcia
Wszystkie te czynniki razem są motywacją do powstawania potrzeby uczenia się. Dlatego warto stosować metody aktywizujące podczas zajęć lekcyjnych.
Jedną z technik aktywizujących jest debata panelowa. To jedna z technik aktywizujących z grupy metod opartych na dyskusji.
W debacie panelowej temat dyskutowany jest publicznie. Do tego celu należy wyznaczyć grupę, czyli „panel”.
Grupą panelową kieruje osoba zwana moderatorem. Można zaprosić lub wyznaczyć moderatora dyskusji spośród uczniów. Ale równie dobrze, rolę tę może pełnić nauczyciel.
Grupa panelowa wcześniej przygotowuje się do dyskusji, w tym ustala, co ma być powiedziane. Pożądane jest, aby paneliści prezentowali odmienne poglądy. Moderator na ogół powinien wiedzieć, co panelista ma do powiedzenia i kierować wypowiedziami jak dyrygent orkiestrą.
Oprócz grupy panelowej i moderatora, trzecim elementem debaty panelowej jest audytorium – uczący się słuchacze.
Po wypowiedziach panelistów należy przewidzieć czas na wypowiedzi słuchaczy. Mogą zadawać pytania panelistom i komentować ich poglądy, a także prezentować swój punkt widzenia. Moderator udziela głosu publiczności i panelistom. Potem podsumowuje krótko, co zostało powiedziane, dodając swój komentarz.
Przebieg lekcji z wykorzystaniem debaty panelowej:
Etap I
- Podanie tematu dyskusji
- Przedstawienie techniki debaty panelowej
- Podział uczniów na grupy: 3-5 uczestników dyskusji – tzw. „panelowców” oraz audytoriom (pozostali uczniowie). Podziału może dokonać nauczyciel samodzielnie, lub „oddać” podział grupie klasowej. Nauczyciel może wybrać również ochotników.
- Ustalenie reguł obowiązujących podczas debaty panelowej:
- tylko jeden uczestnik ma głos w danym czasie
- obowiązuje wszystkich limitowany czas lub ilości wypowiedzi
- każda wypowiedź powinna mieć związek z tematem
- uczestnicy powinni przestrzegać podstawowe normy i reguły społeczne – bez osobistych odniesień, niecenzuralnych i obraźliwych słów
Etap II
- Wprowadzenie w problem (przez nauczyciela)
- Zgodnie z regułą prowadzenia dyskusji wszyscy uczestniczący w debacie powinni mieć czas, aby się do niej przygotować. Można wyznaczyć czas na przygotowanie w czasie lekcji. Można również poprosić uczniów o zebranie potrzebnych informacji i sformułowanie argumentów w domu i przeprowadzić etap I – dzień lub dwa dni wcześniej.
- Każdy z panelistów przedstawia swój punkt widzenia na problem (bez porozumiewania się z pozostałymi palenistami)
- Dyskusja moderowana pomiędzy panelistami
Etap III
- Dyskusja moderowana w grupie wchodzącej w skład audytorium – uczniowie z tej grupy zadają bezpośrednio lub za pośrednictwem moderatora i/lub nauczyciela pytania panelistom
- Paneliści uzupełniają swoje wypowiedzi
- Dyskusja moderowana wszystkich uczestników – uczniowie z tej grupy zadają bezpośrednio lub za pośrednictwem moderatora i/lub nauczyciela pytania
- Ostateczne ustosunkowanie się audytorim do stanowisk panelistów
- Podsumowanie dyskusji przez nauczyciela. Aby uczniom było łatwiej warto wykorzystać m.in. takie pytania, jak:
- Jakie argumenty były najbardziej przekonujące?
- Czy ktoś został przekonany i zmienił swoje zdanie?
- Jakie nowe, ciekawe poglądy usłyszałeś po raz pierwszy?
- Co należy ulepszyć w kolejnej debacie?