Kiedy wsłuchujemy się we własne, ale i cudze głębokie potrzeby, tak jak naucza nas Porozumienie Bez Przemocy, związki miedzy ludźmi ukazują się w całkiem nowym świetle.
Porozumienie Bez Przemocy (NVC – Nonviolent Communication) Marshall Rosenberg nazwał „metodą porozumiewania się” lub „językiem współczucia”. Jednak jest to dużo więcej niż metoda czy język. Na głębszym poziomie jest to nieustanne skupianie uwagi w obszarach, w których mamy większe szanse zdobyć to, czego poszukujemy.
Jakie to obszary?
Marshall Rosenberg wyodrębnił cztery elementy Porozumienia Bez Przemocy – które jednocześnie stanowią jego cztery filary.
Filary Porozumienia Bez Przemocy – czyli cztery powyższe elementy – pokazują pewien proces, dzięki któremu nasze związki z ludźmi stać się mogą bardziej serdeczne i bardziej zażyłe. To proces, który przynosi więcej zadowolenia obu stronom i pozwala uniknąć pułapek działania z poczucia obowiązku, winy, wstydu oraz naszych motywów niszczących dobre relacje. Dzięki niemu możemy:
- szczerze wyrażać siebie, ale i
- empatycznie odbierać informacje od innych ludzi.
FUKO, to taki skrót dający nam wgląd w jaki sposób możemy się komunikować – korzystając z fundamentu NVC, aby nasz komunikat był bezprzemocowy.
Komunikat typu FUKO – czyli „język empatyczny żyrafy”. Ten rodzaj komunikatu ma na celu pomóc Tobie i osobie, z którą rozmawiasz w prawidłowym skomunikowaniu się.
Technika FUKO, to skrót od czterech wyrazów:
#F jak fakty
#U jak uczucia
#K jak konsekwencje
#O jak oczekiwania
Dzięki FUKO można stworzyć komunikat, opisujący, jaki wpływ wywiera na nas konkretna sytuacja lub zachowanie. Dodatkowo daje przestrzeń na wyrażenie naszych emocji.
Zatem nie fukaj, tylko zastosuj FUKO 🙂
Jak?
F jak fakty. Na wstępie przywołaj fakty i konkretne zachowanie. Unikaj ogólników i podaj argumenty oraz przykłady zaistniałej sytuacji, które się Tobie nie podobały. Bardzo ważne jest to, aby oceniać zachowanie, a nie osobę. Np. „Widzę, że …”, „Usłyszałam, że …”. Odnieś się tylko do tego, co jesteś w stanie odebrać którymś ze swoich zewnętrznych zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, smaku czy dotyku 🙂
A więc w Sytuacji:
Zamiast powiedzieć: „Czemu płaczesz?” powiedz, to co faktycznie widzisz (łez nie widzisz, bo przecież chłopiec zakrywa oczy rękoma),
powiedz: „Widzę, że zakrywasz oczy piąstkami…”, „Słyszę, że wydajesz taki dźwięk uuuuu…”.
Nie oceniaj, nie interpretuj, nie mów o tym co Ci się wydaje, że widzisz/słyszysz/czujesz, ale o tym, co faktycznie widzisz/słyszysz/czujesz.
U jak uczucia. W kolejnym kroku powiedz o swoich uczuciach i emocjach. Nakreśl jaki efekt wywarło na Tobie to co widzisz/słyszysz/czujesz. Np. „Jest mi smutno”.
A więc w Sytuacji:
Zamiast powiedzieć: „Czemu się nad nim znęcasz?” powiedz, to co faktycznie czujesz w związku z tym co widzisz
(a co widzisz? – ja widzę że dziewczynka ma rękę wyciągniętą w kierunku twarzy chłopca, a w ręku trzyma flamaster; widzę też, że chłopiec trzyma rękę dziewczynki w której ma flamaster i odchyla się od niej 🙂 – to co mogę w związku z tym czuć?),
powiedz: „Jestem zaniepokojony”.
Nie oceniaj, nie interpretuj, nie mów o tym co Ci się wydaje, że dziecko/czy dzieci czują („Czemu się kłócicie?” – świetna jest taka współodpowiedzialność, od razu kara dla dwojga), ale o tym, co Ty czujesz w związku z tym co widzisz 🙂
K jak konsekwencje, czyli skup się na konsekwencjach (rozumianych jako Twoje potrzeby związane z tym jakie masz uczucia) i przedstaw je. Np. „Chciałabym zrozumieć” (taką mogę mieć potrzebę w związku z tym co widzę) lub „Wolałabym nie martwić się” taką mogę mieć potrzebę w związku z tym co czuję).
A więc w Sytuacji:
Zamiast powiedzieć: „Dostaniesz karę”,
powiedz: „Potrzebuję wiedzieć” lub „Chciałabym się nie czuć takich emocji”.
O jak oczekiwania. Wyraź jasno swoje oczekiwania odnośnie tego, co mogłoby się zmienić w związku z tym, co się faktycznie wydarzyło. Bardzo ważne jest, aby tak poprowadzoną rozmowę zakończyć informacją o tym, czego tak naprawdę oczekujesz. Ale chodzi o to, aby poprosić, a nie aby kazać 🙂 Np. możesz powiedzieć „Byłoby mi miło, gdybyś …”.
A więc w Sytuacji:
Zamiast powiedzieć: „Zjedz chociaż trochę”,
powiedz: „Dlatego proszę, abyś mi powiedział, dlaczego odsuwasz talerz” 🙂 Chodzi o zaopiekowanie się własnymi potrzebami, ale i potrzebami drugiej osoby.
Trudne?
Jeżeli tak, to znaczy, że czas aby nabyć umiejętność zastosowania Porozumienia Bez Przemocy w codziennej pracy z dziećmi,a przede wszystkim:
- poznać istotę współczującej natury człowieka
- zrozumieć fundament Porozumienia Bez Przemocy
- poznać język „szakala” i język „żyrafy”
- przeanalizować dlaczego ludzie tracą kontakt z własną współczującą naturą, tak że dopuszczają się przemocy i wyzyskiwania innych
- dowiedzieć się jaka właściwość pozwala niektórym ludziom pozostać w kontakcie z własną współczującą naturą nawet w okolicznościach, które wystawiają ich na najcięższe próby
- zgłębić konstrukcje komunikatów typu „ty” i typu „FUKO”
- zaplanować sposoby komunikowania się w różnych sytuacjach pedagogicznych z zastosowaniem Porozumienia Bez Przemocy